De kans

Nederlandse gemeenten moeten de komende jaren tienduizenden statushouders voorzien van huisvesting, een opleiding- en inburgeringstraject, een baan en /of een inkomen. De verwachting is dat de instroom (overwegend mannen van onder de 35 jaar) de komende tijd zal aanhouden. Tegelijkertijd stelt Techniek Nederland dat het tekort aan monteurs de showstopper dreigt te worden van de energietransitie. We stevenen af op 40.000 onvervulbare vacatures in de techniek, bouw en installatiebranche.

Het goede nieuws is dat er onbenutte mogelijkheden bestaan om een deel van de groep statushouders via een leerwerkplek versneld toegang te geven tot een loopbaan in de energietransitie. Hier ligt een prachtige gelegenheid voor de versnelling van de energietransitie, de bouwopgave en voor de inburgering.

Dit voorstel gaat over de wijze waarop gemeenten vanuit bestaande middelen samen met lokale partners statushouders versneld kunnen begeleiden naar technisch werk. We schetsen kort de opgave, de doorbraak en de werkwijze.

De opgave

Investeren in het opleiden van statushouders is een interessante manier om de arbeidsschaarste aan te pakken. Er zijn geschikte banen, er zijn passende opleidingen en er zijn geschikte statushouders. De ingewikkeldheid zit in het maken van een goed plan (integraal ipv sectoraal) en in het regelen van de juiste financiering (structureel ipv incidenteel).

Uit gesprekken hierover met gemeentelijke afdelingen duurzaamheid, economie en inburgering, en met werkgevers, opleiders en statushouders, lijkt voor iedereen het probleem vooral bij de ander te liggen: ‘Zo zit het niet, het echte probleem is namelijk dat …de werkgevers meer geld willen hebben, …de statushouders verkeerde verwachtingen hebben, …de regels van de overheid in de weg zitten, …wij wel willen maar de statushouders niet,’ et cetera.

Dit is een bekend beeld bij nieuwe publieke vraagstukken die buiten de lijntjes van gevestigde instituties vallen. Ondertussen constateren we dat bewoners steeds langer moeten wachten op een warmtepomp, een warmwatercollector of op dubbel glas. De energietransitie loopt onnodig vertraging op.

Onnodig, omdat er voor alle knelpunten goede, praktijk getoetste oplossingen bestaan. We weten wat we moeten doen om statushouders op te leiden en we weten ook dat dit leidt tot meervoudige waardecreatie. Het blijkt alleen erg lastig om het ook daadwerkelijk te gaan doen. En als het dan is gelukt, zien we ook dat het vaak keer op keer, van stad tot stad, opnieuw uitgevonden moet worden.

Werkwijze

In drie succesvolle trajecten in Haarlemmermeer, Amsterdam en Den Bosch hebben we vastgesteld welke oplossingen voorhanden zijn voor bekende knelpunten rondom het organiseren en financieren van leerwerkplekken. Door nauwe betrokkenheid bij deze trajecten kunnen we de knelpunten vroegtijdig signaleren, begrijpen we welke oplossing passend is en kunnen we deze ook met direct betrokkenen (ambtenaren, ondernemers, burgers) omzetten in werkplannen en -afspraken.

Ons aanbod is om op aanvraag voor geïnteresseerde gemeenten een doorbraakgarage / wasstraat te organiseren. Wat gaan we daar doen?

1. Concreet en specifiek maken hoe een lokaal aanbod leerwerktraject eruit kan zien.
2. Inventariseren welke knelpunten dit belemmeren + deze direct voorzien van oplossingen.
3. Analyseren waar bekende knelpunt-oplossingscombinaties niet werken en daar samen aan de slag om tot een doorbraak te komen.
4. Afspraken maken over rol en taakverdeling (organisatie) en vastleggen van structurele financieringsstroom.

Wat is hiervoor nodig

• De sleutelpersonen om tafel, te weten:
  • Gemeentelijke diensten Duurzaam, Sociaal en event, Economie, Onderwijs en/of Vastgoed. Met steun van gemeentebestuur.
  • Vertegenwoordig van:
    • Werkgever(s) Techniek
    • Opleiders
    • Statushouders
• Quickscan: waar staat de gemeente t.a.v. bovenstaande punten 1 t/m 4, wat zijn bekende knelpunten, oplossingen of doorbraakkansen?
• Ontwerp en Uitvoering Doorbraakgarage: 0,5 tot 1 dag aan het werk totdat er witte rook is.
• Wethouder die het plan van aanpak aan het einde van de doorbraakgarage (incl. begroting + raadsinformatiebrief) in ontvangst neemt.

Wat kost het?

• Enkele uren beschikbaarheid van beleidsmakers + 1 uur wethouder t.b.v. quickscan, ontwerp en nazorg
• Ambtelijke aanwezigheid 0,5 tot 1 dag doorbraakgarage + 30 min wethouder.
• Secretariële ondersteuning bij logistiek doorbraakgarage (uitnodigingen, locatie, catering).

De kosten van organisatie, ontwerp, uitvoering en nazorg doorbraakgarage door de City Deal Energieke Wijken, het Instituut Publieke Waarden – Klimaatwerk samen met Bureau Raakt bedragen ongeveer 10.000 euro excl. btw. Op basis van een eerste kennismaking met de lokale situatie wordt een preciezer kostenplaatje gemaakt.