Door samenwerking tussen bewoners, gemeente en maatschappelijke organisaties ontstaat een duurzame aanpak die perspectief biedt voor zowel de wijk als de energietransitie in Nederland.
In de Pastoor Bosstraat in Arnhem heeft een bewonersinitiatief nieuwe inzichten opgeleverd over hoe verduurzaming in kwetsbare wijken versneld kan worden door sociale en technische oplossingen te combineren. Dit initiatief, gestart door Marieke, Jochem en Dunja, richt zich op het collectief verduurzamen van hun straat. Het diende binnen het actieonderzoek van IPW-Klimaatwerk als leerproject voor de gemeente Arnhem om de samenwerking tussen het sociale en fysieke domein te verbeteren.
Waarom een sociale aanpak cruciaal is
In kwetsbare wijken zoals die rondom de Pastoor Bosstraat staan bewoners vaak al onder financiële en sociale druk. Deze extra lasten maken verduurzaming complex en ontmoedigend. Daarom zetten Marieke en Jochem zich in voor een aanpak waarbij de hele straat tegelijk wordt aangepakt, wat kosten verlaagt en buren motiveert om mee te doen.
De gemeente Arnhem ondersteunt dit initiatief met de SEWA-subsidie, die eigenaar-bewoners helpt bij isolatiemaatregelen. Het bewonersinitiatief laat zien dat samen verduurzamen niet alleen financieel voordelig is, maar ook bijdraagt aan vertrouwen en draagvlak in de wijk.
Inzichten uit het onderzoek
Het actieonderzoek leverde drie belangrijke lessen op voor verduurzaming in kwetsbare wijken:
-
Sociale en fysieke aanpak moeten hand in hand gaan:
Een integrale aanpak waarbij sociale en technische aspecten samenkomen, voorkomt dat bewoners verder op achterstand raken. Concrete cases, zoals huishoudens met risico op energiearmoede, helpen om samenwerking tussen domeinen te versterken.
-
Erken frustraties en zorgen:
Voor succes is het essentieel om tijd te nemen voor de zorgen en frustraties van bewoners én ambtenaren. Erkenning versterkt vertrouwen en helpt stappen vooruit te zetten.
-
Vooruitgang gaat in kleine stappen:
Een duurzame samenwerking kost tijd en vraagt om geduld. Grote sprongen slaan vaak essentiële stappen over, wat uiteindelijk vertraging oplevert.
Aanbevelingen voor andere wijken
Uit de ervaringen in Arnhem volgen drie praktische aanbevelingen:
-
Focus op waardevolle initiatieven:
Kies projecten die maatschappelijke en duurzame doelen combineren. Dit dwingt betrokken partijen om samen te werken rond complexe vraagstukken in plaats van binnen eigen kaders te blijven.
-
Creëer ruimte voor dialoog:
Stel tijd beschikbaar voor het bespreken van knelpunten en het erkennen van emoties, zowel bij bewoners als ambtenaren. Dit vraagt om professionals die buiten hun eigen domein kunnen denken en handelen.
-
Richt een casuïstiektafel in:
Bij nieuwe samenwerkingen ontstaan knelpunten. Een casuïstiektafel helpt om concrete problemen bespreekbaar te maken en samen oplossingen te zoeken, met betrokkenheid van bewoners en experts.